Το παρακάτω γράμμα του Στάλιν στον ποιητή Μπέντνι έχει ενδιαφέρον για το θέμα της εσωκομματικής πάλης σε όσα (λίγα) αναφέρει στο 3ο σημείο του. Βρισκόμαστε ακόμα στα 1924, σχετικά νωρίς στην εξέλιξη της εσωτερικής αντιπαράθεσης. Ο Στάλιν θεωρεί ότι οι ηγέτες της αντιπολίτευσης έχουν ρεζιλευτεί και το μόνο που μένει είναι η κατάλληλη τακτική για να εγκαταλείψουν οι 40-50 χιλιάδες οπαδοί της τους ηγέτες τους. Υπογραμμίζει μάλιστα ότι το μόνο που τους εμποδίζει να το κάνουν είναι η χοντροκοπιά και η έπαρση ορισμένων οπαδών της ΚΕ που εμποδίζει το πέρασμα των απλών και μεσαίων αντιπολιτευόμενων με τη μεριά της πλειοψηφίας.

Αγαπητέ Ντεμιάν!

Σας γράφω με μεγάλη καθυστέρηση. Έχετε το δικαίω­μα να με μαλώσετε. Όμως πρέπει να πάρετε υπόψη σας ότι είμαι ασυνήθιστα τεμπέλης στα γράμματα και γενικά στην αλληλογραφία.

Απαντώ κατά σημεία.

1. Είναι πολύ καλό ότι έχετε «χαρούμενη διάθε­ση». Η φιλοσοφία της «θλίψης του αιώνα» δεν είναι δι­κή μας φιλοσοφία. Ας θλίβονται εκείνοι που φεύγουν και που έζησαν τη ζωή τους. Τη φιλοσοφία μας τη διατύπω­σε αρκετά εύστοχα ο αμερικάνος Ούίτμαν: «Ημαστε ζων­τανοί, το άλυκο αίμα μας το κάνει να βράζει η φωτιά των ανεξάντλητων δυνάμεών μας».

Έτσι λοιπόν Ντεμιάν.

2. Γράφετε: «Και φοβάμαι μη προσβάλλω κανένα, και τη θεραπεία πρέπει να την κάνω». Η συμβουλή μου : κα­λύτερα να στενοχωρήσετε δυο-τρεις επισκέπτες και επισκέπτριες, παρά να μη κάνετε τη θεραπεία σύμφωνα με όλους τους κανόνες. Κάνετε, κάνετε θεραπεία, οπωσδήπο­τε κάνετε θεραπεία. Το να μη προσβάλετε τους επισκέ­πτες είναι συμφέρον της στιγμής. Το να τους προσβάλε­τε λίγο για να κάνετε μια σοβαρή θεραπεία σημαίνει ότι έχετε υπόψη σας συμφέροντα μακρότερης διάρκειας. Οι οπορτουνιστές διαφέρουν ακριβώς από τους αντίποδές τους κατά τούτο ότι τα συμφέροντα της πρώτης κατηγορίας τα τοποθετούν πιο ψηλά άπ’ τα συμφέροντα της δεύτερης κατηγορίας. Δε χρειάζεται καν να πούμε ότι Εσείς δε θα μιμηθείτε τους οπορτουνιστές.

3. Γράφετε: «Ο αμνηστευτικός τόνος της ομιλίας Σας στους γραμματείς των νομαρχιακών επιτροπών κρύβει μέσα του και κάποια πονηριά».—Θα ταν πιο σωστό να πει κανείς ότι εδώ πρόκειται για πολιτική, που αν μιλή­σουμε γενικά δεν αποκλείει και μια ορισμένη πονηριά. Νομίζω ότι, αφού συντρίψαμε πέρα για πέρα τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, εμείς, δηλαδή το κόμμα, είμαστε υποχρεωμένοι να μαλακώσουμε τον τόνο απέναντι στους απλούς και μεσαίους αντιπολιτευόμενους για να διευκο­λύνουμε την απομάκρυνσή τους από τους ηγέτες της αντιπολίτευσης. Να αφήσουμε τους στρατηγούς χωρίς στρα­τό, αυτό είναι όλο το ζήτημα. Η αντιπολίτευση έχει σαράντα-πενήντα χιλιάδες ανθρώπους στο κόμμα. Οι πε­ρισσότεροι απ’ αυτούς θα ήθελαν να παρατήσουν τους αρχηγούς τους, τους εμποδίζει όμως ο δικός τους ο εγωι­σμός ή η χοντροκοπιά και η έπαρση ορισμένων οπαδών της ΚΕ που εξερεθίζουν τους απλούς αντιπολιτευόμενους και δυσκολεύουν έτσι το πέρασμά τους με το μέρος μας. Ο «τόνος» της ομιλίας μου στρεφόταν ενάντια σ’ αυτού του είδους τους οπαδούς της ΚΕ. Έτσι και μόνο έτσι μπορούμε να διαλύσουμε την αντιπολίτευση, ύστερα από το ρεζίλεμα των ηγετών της μπροστά σ’ όλο τον κόσμο.

4. «Μήπως μας παίξει κανένα παχνίδι η σοδιά;» —ρωτάτε. Μας έπαιξε κιόλας ένα μικρό παιχνίδι. Ενώ πέρσι είχαμε σοδιά (συνολικά) δυο δισεκατομμύρια εφτακόσια εκατομμύρια και κάτι,—φέτος υπολογίζεται κατά 200 εκατομμύρια λιγότερο. Αυτό βέβαια είναι χτύπημα στις εξαγωγές. Από το άλλο όμως τα νοικοκυριά που χτυπήθηκαν από τη σιτοδεία είναι τώρα πέντε φορές λι­γότερα απ’ ότι στα 1921 και μπορούμε χωρίς εξαιρετικές προσπάθειες να τα βγάλουμε πέρα μ’ αυτό το κακό με τις δικές μας τις δυνάμεις. Γι’ αυτό μπορείτε να μην αμφιβάλετε. Μα πάντως το χτύπημα παραμένει χτύπημα. Κατά τα άλλα δεν υπάρχει κακό χωρίς καλό. Αποφασί­σαμε να αξιοποιήσουμε την ενισχυμένη απόφαση της αγροτιάς να κάνει καθετί το δυνατό για να είναι εξασφαλισμένη στο μέλλον απ’ τα απρόοπτα της ξηρασίας, και θα προσπαθήσουμε να χρησιμοποιήσουμε με κάθε δυνατό μέ­σο αυτή την απόφασή της για να βάλουμε αποφασιστικά σε εφαρμογή (μαζί με την αγροτιά) σοβαρά εγγειοβελτιωτικά έργα, σοβαρά μέτρα για την καλυτέρεψη των τρόπων καλλιέργειας κλπ. Σκεφτόμαστε ν’ αρχίσουμε τη δουλιά με τη δημιουργία μιας απαραίτητης έκτασης εγγειοβελτιωτικών έργων στη ζώνη Σαμάρα-Σαράτοφ-Τσαρίτσιν-Αστραχάν-Σταβρόπολ. Διαθέτουμε γι’ αυτή τη δουλιά δεκαπέντε-είκοσι εκατομμύρια περίπου. Τον ερχόμενο χρόνο θα πε­ράσουμε στα νότια κυβερνεία. Αυτό θα είναι η αρχή μιας επανάστασης στην αγροτική μας οικονομία. Οι ντόπιοι λένε ότι η αγροτιά θα μας προσφέρει σοβαρή βοήθεια. Άμα δε βροντήξει ο ουρανός, ο χωριάτης δε σταυροκοπιέται. Η μάστιγα της ξηρασίας όπως αποδείχνεται ήταν απαραίτη­τη για να ανεβάσουμε την αγροτική οικονομία σε ανώτε­ρη βαθμίδα και να εξασφαλίσουμε τη χώρα μας μια για πάντα από τα απρόοπτα των καιρικών αλλαγών. Ο Κολτσάκ μας έμαθε να οργανώνουμε το πεζικό, ο Ντενίκιν να οργανώνουμε το ιππικό και η ξηρασία μας μαθαίνει να οργανώνουμε την αγροτική οικονομία. Αυτοί είναι οι δρόμοι της ιστορίας. Κι εδώ δεν υπάρχει τίποτα το αφύσικο.

5. Μου γράφετε: «Ελάτε εδώ». Δυστυχώς δε μπορώ να έρθω. Δε μπορώ επειδή δεν ευκαιρώ. Σας συμβουλεύω «να κάνετε μια βόλτα ως το Μπακού», είναι απαραίτητο. Η Τιφλίδα δεν έχει και τόσο ενδιαφέρον, αν και εξωτερικά είναι πιο ελκυστική από το Μπακού. Αν δεν είδατε ακό­μα τα δάση των πύργων των πετρελαιοπηγών «δεν είδα­τε τίποτα». Είμαι σίγουρος ότι το Μπακού θα σας προ­σφέρει πλουσιότατο υλικό για τέτια μαργαριτάρια σαν την «Έλξη».

Εδώ, στη Μόσχα, η περίοδος των συνεδρίων δεν έχει τελειώσει ακόμα. Λόγοι και συζητήσεις στο 5ο Συνέδριο —αυτό βέβαια, δεν είναι και άσχημο, όμως, εδώ που τα λέ­με, όλα αυτά είναι η εξωτερική πλευρά. Πολύ πιο ενδιαφέρουσα ήταν η φιλική συζήτηση που κάναμε όλοι εδώ με τους αντιπροσώπους της Δύσης (καθώς και της Ανατολής). Είχα μια μεγάλη συζήτηση με τους γερμανούς, γάλλους και πολωνούς εργάτες, θαυμάσιο επαναστατικό «υλικό»! Ολα δείχνουν ότι εκεί, στη Δύση, φουντώνει το μίσος, ένα αληθινό επαναστατικό μίσος ενάντια στους αστικούς δεσμούς. Με χαρά άκουσα τα απλά, μα δυνατά λόγια τους για τον πόθο τους «να κάνουν με ρωσικό τρόπο την επανάσταση» και στον τόπο τους. Είναι νέου είδους ερ­γάτες. Τέτοιοι δεν είχαν φανεί ως τώρα στα συνέδριά μας. Βέβαια, δεν είμαστε ακόμα και τόσο κοντά στην επανά­σταση, όμως μπορούμε να μην αμφιβάλλουμε ότι τα πράγ­ματα βαδίζουν για την επανάσταση. Μου έκανε έκπληξη και ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτών των εργατών: η θερ­μή και δυνατή, σχεδόν μητρική αγάπη για τη χώρα μας και η κολοσιαία απεριόριστη πίστη στη δίκαια υπόθεση, τις ικανότητες και τη δύναμη του κόμματός μας. Απ’ το σκεπτικισμό που υπήρχε μέχρι τελευταία δεν απόμεινε ούτε ίχνος. Κι αυτό επίσης δεν είναι τυχαίο. Είναι κι αυτό δείγμα της επανάστασης που ανεβαίνει.

Αυτά, λοιπόν, Ντεμιάν. Και φτάνει για την ώρα. Σας σφίγγω θερμά το χέρι.

Δικός Σας Ι. Στάλιν