Η εργατοαγροτική κυβέρνηση, βγαλμένη από την επανάσταση της 24-25 του Οκτώβρη και στηριγμένη στα Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών βουλευτών, προτείνει σε όλους τους εμπόλεμους λαούς και στις κυβερνήσεις τους να αρχίσουν αμέσως διαπραγματεύσεις για μια δίκαιη, δημοκρατική ειρήνη.

Δίκαιη η δημοκρατική ειρήνη, που την ποθεί ολόψυχα η συντριπτική πλειοψηφία των εξαντλημένων, βασανισμένων και τυραννισμένων από τον πόλεμο εργατών και εργαζόμενων τάξεων όλων των εμπόλεμων χωρών -ειρήνη, που οι Ρώσοι εργάτες και αγρότες την απαιτούσαν με τον πιο κατηγορηματικό και επίμονο τρόπο ύστερα από την ανατροπή της τσαρικής μοναρχίας- τέτοια ειρήνη η κυβέρνηση θεωρεί την άμεση ειρήνη χωρίς προσαρτήσεις (δηλαδή χωρίς αρπαγή ξένων εδαφών, χωρίς βίαιη ενσωμάτωση ξένων εθνοτήτων) και χωρίς επανορθώσεις.

Η κυβέρνηση της Ρωσίας προτείνει σε όλους τους εμπόλεμους λαούς να κλείσουν αμέσως τέτοια ειρήνη και δηλώνει πως είναι έτοιμη να προβεί αμέσως τώρα, χωρίς την παραμικρή αναβολή, σε κάθε αποφασιστική ενέργεια για την τελική επικύρωση όλων των όρων αυτής της ειρήνης από τις πληρεξούσιες συνελεύσεις των λαϊκών αντιπροσώπων όλων των χωρών και όλων των εθνών.

Λέγοντας προσάρτηση ή αρπαγή ξένων εδαφών η κυβέρνηση εννοεί, σύμφωνα με την περί δικαίου αντίληψη της δημοκρατίας γενικά και των εργαζόμενων τάξεων ειδικά, κάθε ενσωμάτωση σ’ ένα μεγάλο ή ισχυρό κράτος μιας μικρής ή αδύνατης εθνότητας, χωρίς την εκφρασμένη ρητά, καθαρά και ελεύθερα συγκατάθεση και επιθυμία αυτής της εθνότητας, άσχετα από το πότε έγινε αυτή η βίαιη ενσωμάτωση, άσχετα επίσης από το βαθμό ανάπτυξης ή καθυστέρησης αυτού του έθνους που το προσαρτούν με τη βία ή το κατακρατούν με τη βία μέσα στα σύνορα ορισμένου κράτους. Άσχετα, τέλος, από το αν το έθνος αυτό ζει στην Ευρώπη ή σε μακρινές υπερπόντιες χώρες.

Αν οποιοδήποτε έθνος κατακρατείται με τη βία μέσα στα σύνορα ορισμένου κράτους, αν, παρά την εκφρασμένη επιθυμία του έθνους αυτού –αδιάφορο αν η επιθυμία έχει εκφραστεί στον Τύπο, σε λαϊκές συνελεύσεις, σε αποφάσεις των κομμάτων ή με ξεσηκώματα και εξεγέρσεις ενάντια στην εθνική καταπίεση- δεν του παραχωρείται το δικαίωμα να λύσει με ελεύθερες εκλογές, αφού αποχωρήσουν όλα τα στρατεύματα του έθνους που προσαρτά ή γενικά του ισχυρότερου έθνους και χωρίς τον παραμικρότερο καταναγκασμό, το ζήτημα των μορφών της κρατικής του υπόστασης, σε τέτοια περίπτωση η ενσωμάτωσή του είναι προσάρτηση, δηλαδή κατάκτηση και καταναγκασμός.

Η κυβέρνηση θεωρεί σαν το μεγαλύτερο έγκλημα ενάντια στην ανθρωπότητα τη συνέχιση αυτού του πολέμου για το μοίρασμα ανάμεσα στα ισχυρά και πλούσια έθνη των αδύνατων εθνών που έχουν κατακτήσει, και δηλώνει επίσημα πως είναι αποφασισμένη να υπογράψει αμέσως τους όρους μιας ειρήνης, η οποία θα βάλει τέρμα σ’ αυτό τον πόλεμο, με βάση τις αρχές που αναφέραμε και που είναι εξίσου δίκαιες για όλους, χωρίς εξαίρεση, τους λαούς.

Ταυτόχρονα η κυβέρνηση δηλώνει ότι  τους πιο πάνω όρους ειρήνης δεν τους θεωρεί καθόλου τελεσιγραφικούς, δηλαδή δέχεται να συζητήσει και οποιουσδήποτε άλλους όρους ειρήνης, επιμένοντας μόνο στο να προταθούν όσο το δυνατό πιο γρήγορα από οποιαδήποτε εμπόλεμη χώρα και να διατυπωθούν με τη μεγαλύτερη σαφήνεια, έτσι που να αποκλείεται εντελώς κάθε διφορούμενο σημείο και κάθε μυστικότητα κατά την πρόταση των όρων της ειρήνης.

Η κυβέρνηση καταργεί τη μυστική διπλωματία, εκφράζοντας από την πλευρά της τη σταθερή απόφασή της να διεξαγάγει όλες τις διαπραγματεύσεις εντελώς ανοιχτά μπροστά σε όλο το λαό, αρχίζοντας αμέσως τη δημοσίευση όλων των μυστικών συμφώνων που έχει επικυρώσει ή συνάψει η κυβέρνηση των τσιφλικάδων και των καπιταλιστών από το Φλεβάρη ως τις 25 του Οκτώβρη 1917. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι ακυρώνει απόλυτα και αμέσως όλες τις διατάξεις που περιέχουν τα μυστικά αυτά σύμφωνα, στο μέτρο που οι διατάξεις αυτές αποβλέπουν, όπως συνέβαινε στις περισσότερες περιπτώσεις, στο να εξασφαλίσουν ωφελήματα και προνόμια στους Ρώσους τσιφλικάδες και καπιταλιστές, στο να διατηρήσουν ή να αυξήσουν τις προσαρτήσεις που έκαναν οι μεγαλορώσοι.

Απευθυνόμενη στις κυβερνήσεις και στους λαούς όλων των χωρών με την πρόταση να αρχίσουν αμέσως  ανοιχτές διαπραγματεύσεις για τη σύναψη ειρήνης, η κυβέρνηση δηλώνει από την πλευρά της πως είναι έτοιμη να διεξαγάγει αυτές τις διαπραγματεύσεις τόσο με αλληλογραφία και με τον τηλέγραφο, όσο και με διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους αντιπροσώπους των διάφορων χωρών ή σε διάσκεψη αυτών των αντιπροσώπων. Για να διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις αυτές η κυβέρνηση διορίζει έναν πληρεξούσιο αντιπρόσωπό της στις ουδέτερες χώρες.

Η κυβέρνηση προτείνει σε όλες τις κυβερνήσεις και στους λαούς όλων των εμπόλεμων χωρών να συνάψουν αμέσως ανακωχή και δηλώνει πως θεωρεί από την πλευρά της επιθυμητό να συναφθεί η ανακωχή αυτή τουλάχιστον για 3 μήνες, δηλαδή για χρονικό διάστημα εντελώς αρκετό τόσο για να διεξαχθούν οι διαπραγματεύσεις ειρήνης με συμμετοχή των αντιπροσώπων όλων χωρίς εξαίρεση των λαών ή των εθνών που πήραν μέρος στον πόλεμο ή που αναγκάστηκαν να πάρουν μέρος σ’ αυτόν, όσο και για να συγκληθούν πληρεξούσιες συνελεύσεις των αντιπροσώπων των λαών σε όλες τις χώρες για την οριστική επικύρωση των όρων ειρήνης.

Κάνοντας αυτή την πρόταση ειρήνης στις κυβερνήσεις και στους λαούς όλων των εμπόλεμων χωρών, η Προσωρινή εργατοαγροτική κυβέρνησης της Ρωσίας απευθύνεται επίσης ιδιαίτερα στους συνειδητούς εργάτες των τριών πιο προηγμένων εθνών της ανθρωπότητας, των πιο μεγάλων κρατών που παίρνουν μέρος στο σημερινό πόλεμο: της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Οι εργάτες των χωρών αυτών έχουν προσφέρει τις μεγαλύτερες υπηρεσίες στην υπόθεση της προόδου και του σοσιαλισμού: τα μεγάλα παραδείγματα του κινήματος των χαρτιστών στην Αγγλία, μια σειρά επαναστάσεις κοσμοϊστορικής σημασίας που έκανε το γαλλικό προλεταριάτο, τέλος, ο ηρωικός αγώνας ενάντια στον έκτακτο νόμο στη Γερμανία και η δημιουργία μαζικών προλεταριακών οργανώσεων στη Γερμανία ύστερα από μακρόχρονη, επίμονη, πειθαρχική δουλειά που αποτελεί υπόδειγμα για τους εργάτες όλου του κόσμου. Όλα αυτά τα πρότυπα προλεταριακού ηρωισμού και ιστορικής δημιουργίας αποτελούν για μας την εγγύηση ότι οι εργάτες των χωρών αυτών θα καταλάβουν ότι τα καθήκοντα που επωμίζονται τώρα είναι η λύτρωση της ανθρωπότητας από τις φρίκες του πολέμου και από τις συνέπειές του, ότι οι εργάτες αυτοί με την ολόπλευρη, αποφασιστική και ανεπιφύλακτη ενεργητική δράση τους θα μας βοηθήσουν να φέρουμε σε αίσιο πέρας το έργο της ειρήνης και μαζί το έργο της απελευθέρωσης των εργαζόμενων και εκμεταλλευόμενων μαζών του πληθυσμού από κάθε σκλαβιά και από κάθε εκμετάλλευση.

26 Οκτώβρη 1917